يکشنبه ۰۹ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
برداشت ها از کتاب مقاومت شکننده از قاسم خرمی تا نجف لک زایی:
به مناسبت ایام بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی به بررسی ساختار پژوهشی و یافته‌های کتاب مقاومت شکننده:تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، نوشته جان فوران استاد جامعه شناسی دانشگاه کالیفرنیای آمریکا و ترجمه احمد تدین در سال ۱۳۷۰" توسط قاسم خرمی پرداخته شده است. این کتاب یکی از آثار روشمند درباره تحولات چند قرن اخیر ایران است. بعد از بیان نظرات خلاصه وار قاسم خرمی، اقدام به ضمیمه کردن تحلیل‌های نجف لک زایی (۱۳۸۳) درخصوص این کتاب شده است. تضارب آرای دو فرد مورد اشاره، شفاف کننده ابعاد مورد تاکید در این کتاب است.
کد خبر: ۳۹۴۰۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۵
محبی‌نیا:
جهانبخش محبی‌نیا، در پاسخ به این سوال که در هفته‌های گذشته شاهد اختلافات درونی جریان اصولگرایی به ویژه در طیف نزدیک به آقای قالیباف و جبهه پایداری بودیم. تحلیل شما درباره بروز این اختلافات چیست و آرایش سیاسی اردوگاه اصولگرایان در چه شرایطی قرار دارد، گفت: جزیره‌ای شدن سیاست در اردوگاه سیاسی کلان کشور از جمله در جریان اصولگرایان و چه اصلاح‌طلبان، باید به عنوان یک علائم منفی و آسیب‌پذیر لحاظ شود؛ زیرا در چنین مواقعی همبستگی اجتماعی – سیاسی، تدوین برنامه برای اداره کشور، قوا و نهاد‌های برآمده از اراده عمومی تضعیف می‌شود و وقتی خرده جریانات سیاسی هم به حاکمیت برسند، تمام هم و غم‌شان به صیانت و حفاظت شخصی در سیاست‌های ملی تبدیل می‌شود.
کد خبر: ۳۸۹۲۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۷
مصطفی مهرآئین، جامعه‌شناس:
از شهریور سال ۱۴۰۱ کشور درگیر حوادثی شد که جرقه آن با فوت مهسا امینی زده شد. البته این اعتراضات مانند دوره‌های گذشته فقط محدود به یک مطالبه نبود و خواسته معترضان در شعار «زن، زندگی، آزادی» متبلور شده بود. تفاوت عمده این دوره از اعتراضات که برخی تحلیلگران آن را جنبش میدانند، در این است که هم نسل جوان و البته زنان نقش پررنگی در آن داشتند و هم دیگر معیشت دغدغه و مطالبه آن‌ها نیست. در طول این مدت بسیاری از نخبگان فکری و سیاسی و البته جامعه‌شناسان تلاش کردند با ارائه تحلیل‌ها، هم ابعاد و خواسته‌های معترضان را بررسی کنند و هم پیش‌بینی‌ای از آینده جامعه ایران داشته باشند تا بتوانند آن را ترسیم کنند. بااین‌حال، همچنان به‌طور قطع نمی‌توان گفت آینده چه خواهد شد. اصلا در چنین شرایطی امکان گفتگو تا چه اندازه وجود دارد؟
کد خبر: ۳۸۸۰۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۵
دیدگاه های ملکیان درباره سیاست؛
زیدآبادی معتقد است که ما در این نقطه از تاریخ و جغرافیا به‌دنیا آمده‌ایم و فرهنگ و زبان «هویتی ملی» ما را شکل و برای هر انسانی باید خاستگاه و ریشه‌هایش اهمیت داشته باشد. زیدآبادی نگران آینده و مرز‌های ایران است، اما ملکیان می‌گوید حفظ کشور به‌خودیِ خود هیچ اهمیتی ندارد، بلکه «حفظ کشوری اهمیت دارد که رژیم سیاسی‌اش براساس عدالت و اخلاق رفتار می‌کند.» او همچنین معتقد است که در حوزه روشنفکری وقتی از حقیقت حرف می‌زنیم یعنی روشنفکر، آنچه را که ناظر به موضوعات، مسائل و مشکلات اجتماعی به‌نظرش حقیقت می‌آید، باید با هم‌نوعانش در میان بگذارد. در ادامه‌ی این گفتگو بحث بر سر حقیقت و مصلحت، اخلاق در سیاست و عدم امکان گفتگو با کسانی است که «قانون»، «اخلاق» و «عقلانیت» را زیر پا می‌گذارند. ملکیان می‌گوید، اگر این سه را به‌عنوان زمینه مشترک بپذیرند، حاضر است با هر کسی گفتگو کند.
کد خبر: ۳۸۶۴۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۳
چرایی برخورد حذفی؛
انجمن جامعه شناسی ایران از اخراج دکتر رضا امیدی استاد گروه توسعه و سیاستگذاری اجتماعی دانشگاه تهران خبر داد. انجمن جامعه شناسی ایران با اعلام این خبر در بیانیه‌ای نوشت: تا کی باید منتظر این بی‌عدالتی‌ها بود و پیش چه کسی باید این تظلم‌ها برده شود؟ آیا فریادرسی هست؟همچنین مهدی سلیمانیه در متنی مجزا ، اقدام به توصیف دکتر رضا امیدی در قالب سه صفت منش ،دانش ،آزادگی ، کرده است.
کد خبر: ۳۸۵۵۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۰۷
رضا امیدی استاد دانشگاه:
آلبرت هیرشمن، اندیشمند آلمانی، کتابی دارد با عنوان «خروج، اعتراض و وفاداری» که به فارسی هم منتشر شده است. به زبان ساده و اختصار، به نظر هیرشمن افراد در مواجهه با افت کیفیت خدمات بنگاه، سازمان یا هر نهادی یا از آن «خروج» می‌کنند و نهاد دیگری را جایگزین می‌کنند یا نسبت به افت کیفیت «اعتراض» می‌کنند و ارتقای کیفیت خدمات را مطالبه می‌کنند یا با وجود این افت کیفیت و چه بسا نارضایتی از خدمات، همچنان به بنگاه یا سازمان «وفادار» می‌مانند
کد خبر: ۳۸۳۶۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۸
قدرت زبان؛
با جرات می‌توان گفت زبان فارسی در صد سال اخیر بعد از سقوط گسترده‌ای که در دوران قاجار و پیش از آن تجربه کرده بود، امروز یکی از درخشان‌ترین دوره‌های خود را می‌گذراند. فارسی امروز، به نظر من به یکی از قدرتمند‌ترین زبان‌های جهان تبدیل شده، هر‌چند این قدرت بالقوه است و نه بالفعل و، اما بالفعل شدن آن، آنقدر‌ها که ممکن است تصّور شود مشکل نیست.
کد خبر: ۳۸۲۷۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۳
درباره ماجرای حامدرضا معاونیان و علی کریمی؛
ماجرای حامدرضا معاونیان و علی کریمی داستانی عجیب است. حرف علی کریمی چیزی نبود که کسی را عصبانی کند یا نهادی را وادار کند بیلبوردهایش را پایین بکشد. سخنی بود که در افواه مردم هم بار‌ها و به شکل‌های گوناگون مطرح شده است.
کد خبر: ۳۸۲۵۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
ضرورت‌های تفکیک امر سیاسی از امر اجتماعی؛
جریان اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران به دنبال تبدیل امر اجتماعی به امر سیاسی بوده است؛ به دیگر معنا اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبال تبدیل یک مطالبه اجتماعی به یک مطالبه سیاسی بوده و مترصد آن است که با تغییر مسیر انگیزه‌های اجتماعی آن‌ها را به مسیر کنشگری سیاسی منحرف سازد. از این رهگذر، آنچه در حقیقت روی می‌دهد، «سیاسی شدن امر اجتماعی» است که بنا به دلایل متعدد امری نامطلوب است. آنچه روشن است، پررنگ شدن مسأله پوشش زنان در جامعه کنونی ایرانی است که در حیطه امر اجتماعی قرار می‌گیرد. در ایران سعی برخی جریان‌های رسانه‌ای بر آن است تا مسأله پوشش به نمادی برای مخالفت سیاسی با حکومت تبدیل شود؛ به طوری که حتی اگر نفس پوشش مطالبه اصلی افراد نبوده یا برایشان مسأله نباشد، اما از آن جهت که می‌تواند نمودی برای نشان دادن اعتراض باشد، به مطالبه اصلی آن‌ها تبدیل شود.
کد خبر: ۳۸۱۳۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۳۰
موضوع پایان‌نامه دورکیم؛
اگر در جامعه‌ای پیوند‌های ناشی از شباهت قطع شوند و پیوند‌های جدید ناشی از وظیفه اقتصادی برقرار نشوند جامعه‌ای متشتت، متفرق و آشفته خواهیم داشت. در چنین جامعه‌ای تک تک افراد دچار احساس ناامنی می‌شوند. این ناامنی خود را به‌صورت خشونت و پرخاشگری، اضطراب و بی‌قراری یا ناامیدی و بی‌انگیزگی نشان‌می‌دهد.
کد خبر: ۳۷۳۱۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۹
افزایش آمار خودکشی؛
در هر جامعه‌ای که سرمایه اجتماعی، همبستگی اجتماعی پایین‌تر باشد، ظهور و بروز خودکشی بیشتر است. آرتور میلر درباره خودکشی این‌طور می‌گوید: «من فکر می‌کنم تمام کسانی که دست به خودکشی می‌زنند به قتل رسیده‌اند... آن‌ها قربانی پرخاشگری و تعرض هستند یا گاهی قربانی حقیقت....» بار‌ها در این گزارش به این نکته که خودکشی چندبعدی است اشاره کردیم، افرادی که خودکشی می‌کنند چه موفق چه ناموفق، قربانی شرایط پیچیده‌ای از اجتماع، سلامت روانی، سیاستگذاری و حتی رسانه هستند، لذا برای کنترل و مدیریت آن نیاز به هماهنگی فراگیر میان بخش‌های مختلف جامعه است.
کد خبر: ۳۷۲۷۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۴
پژوهشگر اجتماعی:
متاسفانه به دلیل وجود ساختار‌های آسیب‌زا و برخی از باور‌های فرهنگی و به دلیل اقدامات ناقض، ناپخته، مطالعه‌نشده و پیامدسنجی‌نشده سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌ها، ما متاسفانه در کشور کارخانه تولید آسیب ایجاد کرده‌ایم. این آسیب‌ها، هم چند بُعدی‌اند و هم چندلایه. این چند بُعدی‌بودن موجب شده که هم آسیب‌ها ارتباط گسترده‌ای در عمق و درون خود با همدیگر داشته باشند و هم با آسیب‌ها و جرایم دیگر. نتیجه این می‌شود که به صورت انباشتی آسیب‌ها روی هم گذاشته و به کوه آسیب تبدیل می‌شود.
کد خبر: ۳۷۱۶۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۰
مقاله‌ای به قلم حکمت‌الله ملاصالحی؛
نقد و نگاه سلبی دیگر به رؤیای تمدن نوین اسلامی، آمرانه و دستوری بودنش است، اما جامعه‌ها، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها آمرانه و دستوری پی افکنده و به پا نمی‌شوند. به دیگر سخن این‌طور نبوده است که شبی حاکمی در خواب رؤیای جامعه و جهانی نو را می‌دید و وقتی صبح از خواب برمی‌خاست، فرمان جامعه و جهانی نو را به «رعایای» تحت حاکمیت خود صادر می‌کرد.
کد خبر: ۳۷۰۷۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۹
طرح جدید پلیس راهور؛
موتور سوار متخلف را اعمال قانون کرده و بجای فرستادنش به پارکینگ، چند ساعتی در کنار خیابان نگهش می‌دارند و می‌خواهند که دیگران را اعمال قانون کند! از همان ابتدا، مخالفت مان را با این طرح اعلام کرده بودیم، اما امروز معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور پایتخت خبر از آموزش ۱۴۰ هزار موتور سوار متخلف می‌دهد. آیندگان مسلما درباره چنین طرح‌هایی در سه گانه موفقیت، خنده دار یا تاسف بار، قضاوت خواهند کرد. سوالی که ذهنمان را بشدت آزار می‌دهد این است که دوستان، در خصوص حیثیت اجتماعی، ترویج خشونت و کاهش همبستگی اجتماعی ، بچه‌های درگیر به تخلف پدر موتور سوار، حقارت و. چیزی شنیده اند؟ البته تعجب نمی‌کنیم که بگویید تخلف کردند، حق شان است!
کد خبر: ۳۶۸۰۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۷
امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس:
قرایی‌مقدم قرار گرفتن فرهنگ مدرن در مقابل فرهنگ سنتی را از دیگر عواملی دانست که به افزایش خشونت و نوجوانان دامن می‌زند، بیان داشت: با توجه به اینکه نوجوانان در خانه شاید با یک فرهنگ سنتی بزرگ شده باشند، اما در جامعه و همچنین روابط شخصی خود اکثراً از فرهنگ مدرن برخوردارند، بنابراین تناقضات و تفاوت‌هایی که وجود دارد به صورت غیر مستقیم باعث بروز مشکلات بسیار زیادی برای نوجوانان می‌شود که می‌تواند یکی از اَشکال بروز این اختلالات، بازتولید خشونت باشد، از سوی دیگر یکی از مشخصه‌های اصلی فرهنگ مدرن یاس و ناامیدی در نوجوانی و جوانی است که این مورد به وقور یافت می‌شود.
کد خبر: ۳۶۵۷۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۹
پهلوانان و قهرمانان؛
حسن یزدانی چهره ماندگار و محبوب کشتی ایران است که برخی او را به پهلوان غلامرضا تختی شبیه میدانند و حاکمیت نیز از او با این دیدگاه استفاده می‌کند که آن‌ها نیز توانایی پرورش اسطوره‌های بزرگ را دارند. اما حسن یزدانی چه شباهتی به تختی دارد؟ و آیا این روند تختیزاسیون یزدانی (تختی سازی از حسن یزدانی) موفق خواهد شد؟
کد خبر: ۳۶۴۹۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۰
پروژه فکری حسن حنفی؛
مجید مرادی ضمن اشاره به پروژه فکری حسن حنفی که مبنی بر عینیت‌بخشی به باور‌های اسلامی در جامعه و تولید الهیات انسان‌محور بود، تصریح کرد: ایشان معتقد بود که فهم سنتی مسلمانان را در حاشیه نگه می‌دارد و ما باید به متن تاریخ وارد شویم.
کد خبر: ۳۶۴۵۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۶
شادی اجتماعی؛
آیا کنترل جامعه‌ای با شهروندان نابرخوردار از امید و شادی، با دورنمایی ناروشن، اعتماد به نفس بسیار ضعیف شهروندان، برای نهاد قدرت با راحتی بیش‌تری امکان‌پذیر نخواهد بود؟
کد خبر: ۳۶۳۳۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۲
پژوهشگر علوم اجتماعی؛
تعبیر همبستگی اجتماعی ، در وهله اول به نظر مفهومی تکراری و کلیشه‌ای می‌آید که گویی گوینده یا نویسنده آن مرادش نوعی توصیه ساده اخلاقی به ضرورت مشارکت و همدلی در عرصه عمومی است، امری که معمولا در سطح شعار باقی می‌ماند و گویی همگان میدانند که محقق‌شدنی نیست. آرمان ذاکری، پژوهشگر علوم اجتماعی، اما در کتاب مفصلی با این عنوان ضمن دفاع از همبستگی اجتماعی ، از ضرورت آن سخن گفته و با معرفی مکتب موس و دورکیم در جامعه‌شناسی، دشمنان آن یعنی فایده‌گرایی و فاشیسم را نقد کرده است.
کد خبر: ۳۶۱۹۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۶
بحران زیست محیطی؛
ناظمی گفت: متاسفانه آب‌های زیرزمینی کشور هم دچار تنش شدید هستند و از بحران آبی گذر کرده و به یک بحران عمیق محیط‌زیستی تبدیل شده است، زیرا دیگر مسئله کمبود آب نیست موضوع بر سر نشست زمین، نمکی شدن خاک و از بین رفتن زیست‌بوم است، این مسائل نشان می‌دهد استفاده از آب‌های زیرزمینی نمی‌تواند یک راه‌حل پایدار برای حل مسئله کم‌آبی کشور باشد.
کد خبر: ۳۶۱۳۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۰